درحالی که قیمت دام زنده گوسفندی در بازار کاهش یافته است، اما گوشت قرمز همچنان گران است، کارشناسان معتقدند چندین عامل در نابسامانی بازار گوشت مؤثر است که در این‌باره می‌توان به نبود نظارت بر قیمت گوشت، دلالی دام زنده و قاچاق دام اشاره کرد که رفع این مشکلات، ورود دولت را می‌طلبد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، درحالی که قیمت دام زنده در بازار کاهش شدید داشته است اما قیمت گوشت قرمز همچنان گران است و قصد پایین آمدن ندارد، طبق یک عرف معمول، قیمت گوشت تابعی از نرخ دام زنده و حدود ۲ برابر آن است؛ در حال حاضر با اینکه قیمت گوسفند زنده به گفته مسئولان اتحادیه کیلویی ۱۵۰ هزار تومان است اما در بازار، قیمت گوشت با اعداد مختلف تا ۴۰۰ هزار تومان در هر کیلو عرضه می‌شود.
عوامل مختلفی در این مقاومت بازار تاثیر دارد که در این گزارش قصد داریم به آنها بپردازیم؛ پیش از این هم کارشناسان پیش بینی می‌کردند با رسیدن فصل بهار و امکان تعلیف دام در مراتع، بخش زیادی از وابستگی دامدار به خرید خوراک کم می‌شود و هزینه تولید کاهش خواهد یافت، علاوه بر آن، بهار فصل زادآوری است که عرضه را در این فصل افزایش می‌دهد اما این سئوال است که چرا با این وجود نرخ گوشت در بازار کم نشده است؟
گزارش میدانی خبرنگار فارس از بازار نشان می‌دهد که قیمت گوشت ران گوسفندی کیلویی ۴۰۰ هزار تومان، گوشت ران گوساله ۳۶۰ هزار تومان و گوشت منجمد کیلویی ۳۳۰ هزار تومان به فروش می‌رود، حتی دنبه گوسفند که تقریبا مصرف غذایی کمتری دارد هر کیلو ۳۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود.
قیمت قطعه گوشت هم بسیار گران شده است به طوری که در حال حاضر پاچه گوساله کیلویی ۵۹ هزار، قلم گوساله ۳۰ هزار و سرسینه گوساله ۹۰ هزار تومان به فروش می‌رود.
* چرا قیمت گوشت با وجود کاهش قیمت دام زنده پایین نمی آید
آنطور که رئیس اتحادیه دام سبک می‌گوید: قیمت دام زنده در بازار کاهش یافته اما قیمت گوشت که باید تابعی از این قیمت باشد کاهش نیافته است.
مدیرعامل اتحادیه دام سبک گفت: با توجه به ازدیاد عرضه و انباشتگی دام، قیمت هرکیلو دام زنده گوسفندی به ۱۵۰ هزار تومان رسیده است که پیشتر قیمت تا کیلویی ۱۸۰ هزار تومان هم بالا رفته بود.
افشین صدردادرس گفت: با توجه به ازدیاد عرضه و کاهش تقاضا در برخی استان‌ها با انباشت دام مواجه هستیم.
در این راستا تلاش شده است با وام‌گیری از صحبت‌های کارشناسان و بررسی‌های میدانی، چند عامل مؤثر در قیمت گوشت را بررسی کنیم.
۱- مقابله دلالان با کاهش قیمت گوشت
نخستین متهم گرانفروشی گوشت در بازار، وجود دلالانی است که سود آنها در فروش به قیمت‌های بالا است، طبق اعلام یکی از کارشناسان این حوزه، دام زنده تا به بازار عرضه برسد چهار دست بین دلالان می‌چرخد و همین عاملی برای رشد قیمت می‌شود.
حسن رکنی، کارشناس حوزه دامپروری در این‌باره به خبرنگار فارس می‌گوید: دلالان دام و گوشت به چاودار معروف هستند، این افراد وقتی دام زنده را از دامدار می‌گیرند با سودی به دیگری می‌فروشند و این دست به دست شدن دام برخی مواقع تا چهار بار ادامه می‌یابد، این واسطه‌ها اگر کمتر باشد، قطعا به بازاررسانی کمک می‌کند اما مشکل زمانی اتفاق می افتد که دست دلال‌ها بیشتر می‌شود.
۲-عدم نظارت بر قیمت عرضه گوشت قرمز
از آن منظر که گوشت، نرخ مصوب از سوی ستاد تنظیم بازار ندارد، قیمت آن را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند و به همین دلیل دست دلالان و فروشندگان برای بالا بردن قیمت باز است، آنها تا حدی قیمت را بالا می‌برند مشتری داشته باشند، بازرسی در این بخش بسیار کم است، چون معیاری برای گرانفروشی وجود ندارد علاوه بر آن چون قیمت‌‌گذاری نسبت به کیفیت و تناسب گوشت به استخوان انجام می‌شود، توجیه برای گرانفروشی هم زیاد و راه‌ها برای سودجویی، هموارتر است.
اگرچه وزارت جهاد کشاورزی هر از گاهی از بازرسی و نظارت بر بازار گوشت خبر می‌دهد، اما این نظارت‌های جسته و گریخته، تاکنون نتوانسته است روی کاهش قیمت‌ها اثر بگذارد.
۳-قاچاق دام به کشورهای همسایه
طبق گزارش‌ها، قاچاق دام زنده به کشورهای همسایه به ویژه در دام سبک همچنان وجود دارد، این مسئله بیشتر به دلیل خوش خوراکی بره‌های ایرانی و نیز ارزان بودن آن نسبت به همسایگان، رخ می‌دهد؛ به ویژه پس از افزایش قیمت ارز در داخل، قاچاق دام به کشورها همسایه برای قاچاقچیان سود بیشتری دارد.
* اهمیت خودکفایی و کاهش و وابستگی به واردات گوشت
حسین میری، کارشناس امور دام در این زمینه به خبرنگار فارس می‌گوید: دو عامل در نابسامانی قیمت گوشت کشور در کنار دیگر عوامل، موثر است و آن وابستگی به واردات گوشت و خوراک دام است. اصولا زمانی که تامین گوشت، وابسته به واردات می‌شود قیمت‌های داخلی هم متاثر از بازارهای جهانی خواهت شد و علاوه بر آن اثر روانی منفی به قیمت‌های داخلی می‌دهد.
به گفته وی در کشور سالانه یک میلیون تن گوشت قرمز مصرف می‌شود که ۱۰۰ هزار تن آن معمولا از محل واردات تامین می‌شود و همین میزان کم صادرات هم قیمت داخلی را به هم می‌ریزد، نوسان قیمتی بازار جهانی، هزینه تراشی تحریم برای واردات، سوء استفاده وارد کنندگان و بعضا رانت و فسادی که در این زمینه وجود دارد همه روی قیمت‌های داخلی تاثیر می‌گذارد.
* ۷۰ درصد خوراک دام هم وابسته به واردات است
این کارشناس امور دام اضافه کرد: علاوه بر آن، کشور در تامین ۷۰ درصد خوراک دام هم وابسته به واردات است که ۷۰ درصد هزینه تولید را شامل می‌شود و اینها در کنار رانت و فسادی که در این بخش وجود دارد؛ هفته گذشته قوه قضائیه هم به وجود ۱۰ متهم در این زمینه اشاره کرد که پرونده آنها در دادگاه بررسی می‌شود، این افراد در آشفتگی بازار موثر بوده‌اند زیرا با عملکرد آنها خوراک به موقع و به قیمت مناسب دست تولید کننده نمی‌رسد.
* توجه به تولید کالاهای اساسی نمی‌شود
با توجه به بی ثباتی که در دنیا به واسطه جنگ روسیه و اوکراین، تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین و رویکرد ذخیره‌سازی کشورها، ایجاد شده است، کشورها تمرکز خود را روی تولید محصولات اساسی از جمله محصولاتی نظیر ذرت، جو و سویا برای تامین امنیت غذایی گذاشته‌اند اما در این زمینه آنطور که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی می‌گویند تامین اعتبار به کندی صورت می‌گیرد.
در این‌باره، رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج جهاد کشاورزی با بیان اینکه در الگوی کشت باید ۲ مورد افزایش بهره‌وری و ایجاد مطلوبیت برای کشت راهبردی را در نظر بگیریم، گفت: تاکنون اعتبار ویژه‌ای برای حمایت از کشاورزان و ایجاد مطلوبیت کشت راهبردی اختصاص داده نشده است.
مجتبی خیام نکوئی اضافه کرد: اجرای الگوی کشت که عاملی برای سوق دادن تولید به سمت کالاهای اساسی است، تابعی از اختصاص اعتبار برای کالاهای اساسی است که تاکنون اعتباری پرداخت نشده است.
به گفته حسین میری، کارشناس امور دام، طبق پیش بینی نهادهای بین‌المللی از جمله سازمان و خوار و بار جهانی ملل متحد، شاخص قیمت غذا در سال جاری نسبت به سال گذشته کاهشی خواهد شد و در صورتی که مسئولان در داخل کشور از ابزارهای کنترل قیمت نظیر، کاهش هزینه تولید، افزایش تولید در داخل با هزینه کمتر و واردات به موقع در صورت نیاز استفاده کنند و از سویی نظارت‌های خود را بر گرا نفروشی و قاچاق افزایش دهند، شاهد کاهش قیمت‌ها خواهیم بود.
