خودکفایی در محصولات اساسی کشاورزی طبق قانون اساسی و بیانات رهبری از اصول ثابت نظام است. مدیریت جامع حوزه آبخیز از مهمترین راهکارهای خودکفایی است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ افزایش تولیدات محصولات کشاورزی و خودکفایی در محصولات اساسی کشاورزی از جمله اصول و سیاستهایی است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی بدان اشاره شده است. این موضوع در بیانات بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری نیز از جایگاه رفیعی برخوردار بوده است. در این باره یکی از محصولات اساسی کشاورزی مهم که همواره مقام معظم رهبری بر خودکفایی آن تاکید کرده اند، گندم است. ایشان در این باره می فرمایند:
«بخش کشاورزی مهم است… در تولید محصولات حیاتی باید خودکفایی به‌وجود بیاید؛ یعنی خودکفایی را به حرف و گپ این و آن نگاه نکنید که “آقا، گندم، بیرون ارزان‌تر است”، و مانند اینها. ما باید به خودکفایی برسیم؛ در موادّ حیاتی باید به خودکفایی برسیم.» (بیانات در دیدار رئیس جمهور ۱۳۹۴/۴/۶)
سیاست خودکفایی در محصولات استراتژیک مانند گندم، گوشت، روغن و لبنیات در بیانات رهبر معظم انقلاب آنچنان حائز اهمیت است که ایشان تاکید داشته اند، باید این سیاست به عنوان سیاستی ثابت و ماندگار تلقی شده و توسط مسئولان پیگیری شود. معظم له می فرماید:
« یکی از اساسی‌ترین کارها این است که در باب کشاورزی و محصولات کشاورزی، سیاستها ثابت، ماندگار و پیگیری‌شده باشد و به مسائل تولیدکنندگان کشاورزی رسیدگی شود. این‌طور نباشد که یک سال ما به‌خاطر کمبود پیاز، پیاز وارد کنیم؛ اما سال بعد که کشاورز ما پیاز تولید کرد، این محصول در انبارها بپوسد. کشور ما مستعدّ است. دیدید سال گذشته بحمداللّه بارندگىِ خوبی شد و کشور تقریباً در تولید گندم خودکفا گردید، این همان چیزی بود که من تأکید می‌کردم و بحمداللّه مسئولان، خودکفایی گندم را دنبال کردند. البته گندم یکی از موادِ لازم ماست؛ در بقیه مواد لازم مثل لبنیات، روغن و گوشت هم باید کشور کاملاً خودکفا و غنی شود و بتواند این محصولات را صادر کند. ما باید این مسأله را دنبال کنیم، و این به‌نظر ما کاملاً ممکن است. » (بیانات در دیدار با جمعی از کشاورزان ۱۳۸۲/۲/۱۴)
متاسفانه باید گفت موضوع خودکفایی محصولات اساسی کشاورزی تحت تاثیر سیاستهای اقتصادی لیبرالی دولتها، فرهنگ سرمایه داری و بالاتر بودن سود سرمایه های بکار افتاده در واسطه گری و آسانی دستیابی به آن نسبت به سود فعالیتهای تولیدی کشاورزی، زیر ضربات نابودگرانه قرار گرفته است و اختصاص میلیاردها دلار برای واردات محصولات کشاورزی به ویژه گندم و نهاده های دامی گواه این مدعاست.با توجه به اینکه بخش کشاورزی در رشد اقتصاد ایران و نیز امنیت غذایی -به ویژه در شرایط کرونا که تبادلات اقتصادی کشورها به سختی صورت می گیرد- اهمیت بسیار زیادی دارد و به همین دلایل، همواره از مطالبات مقام معظم رهبری نیز بوده است، باید به صورت علمی و کارشناسانه راهکارهای تحقق خودکفایی و جهش تولیدات کشاورزی مدنظر واقع شود. در اینجا به بیان ۱۱ راهکار اقتصاد مقاومتی جهت جهش تولید در بخش کشاورزی و بخصوص خودکفایی محصولات استراتژیک می پردازیم:
۱-ترویج و نهادینه سازی ارزشها و فرهنگ زیست محیطی، کشاورزی و منابع طبیعی مبتنی بر ارزشها و الگوهای سازنده ایرانی اسلامی
۲-توجه جدی به آبخیزداری و مدیریت جامع حوزه آبخیز
۳-اهتمام به توسعه روستایی؛ خودکفایی در محصولات کشاورزی به ویژه محصولات اساسی بدون روستاها و سرنوشت آنها معنادار نیست. محور توسعه کشاورزی باید توسعه روستایی باشد.
۴-مدیریت یکپارچه زمینهای روستایی؛ این امر مستلزم مدیریت جمعی و افزایش تولید کشاورزی است.
۵-افزایش اختصاص یارانه به بخش کشاورزی
۶-تشکیل تعاونی ها از جمله تعاونی های اعتباری در روستا و در سطح کشور اتحادیه تعاونی روستایی با حمایت موثر دولت برای امکانپذیر کردن دفاع از تولیدات روستایی در برابر انواع واسطه ها.
۷-ایجاد شبکه تلویزیونی و رادیویی کشاورزی و منابع طبیعی توسط صداوسیما جمهوری اسلامی ایران
۸-افزایش تولید و کاهش تلفات و ضایعات محصولات زراعی و دامی به کمک استفاده از فناوری های پیشرفته متناسب با محصولات و شرایط ویژه روستا
۹-مبارزه قاطعانه با تغییر کاربری زمینهای کشاورزی به ویژه زمینهای مرغوب کشاورزی دریای خزر
۱۰-احیای ۴۰ هزار قنات و کاریز رها شده و نظام مند کردن حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق و رواج دوباره سازماندهی تولید جمعی (بنه، صحرا و…)
۱۱-بازنگری در نظام آموزشی کشور در بحث کشاورزی و منابع طبیعی به خصوص دانشگاهها (نظام آموزشی کشور پر از علوم وارداتی غربی بدون نقد و گسترش دهنده غرب باوری، غرب زدگی و وابستگی اقتصادی به غرب است.)
